Voor een moeder is het doorgaans makkelijk vast te stellen of zij moeder is van een kind. Voor vaders ligt dit wat complexer. Volgens de wet is de vader van een kind de man waarmee de moeder op het moment van de geboorte getrouwd is of een geregistreerd partnerschap is aangegaan. Is er géén sprake van een huwelijk of een geregistreerd partnerschap, en heb of had  je alleen een relatie met elkaar, dan is de vader van het kind (1) de man die het kind heeft erkend, (2) waarvan het vaderschap door de rechter is vastgesteld, of (3) degene die het kind heeft geadopteerd. In deze blog wordt de erkenning (optie 1) besproken.

Door erkenning kan een man de juridische vader van het kind worden. Er komt dan een familierechtelijke betrekking tot stand (afstamming) en hierdoor ontstaan een aantal rechten en plichten tussen vader en kind. Zo wordt de vader ten opzichte van het kind onderhoudsplichtig (totdat het kind de 21 jarige leeftijd heeft bereikt), heeft de vader recht op omgang en informatie, en wordt het kind volgens de wet erfgenaam van de vader en andersom.

Er zit een verschil tussen juridisch vaderschap en biologisch vaderschap. De ‘juridische vader’ is de vader die op basis van de wet een familierechtelijke betrekking heeft met het kind (bijvoorbeeld door erkenning), en de ‘biologische vader’ is de vader die het kind daadwerkelijk heeft verwekt, ook wel de verwekker genoemd. In de praktijk kan een kind dus in principe “twee vaders” hebben, maar het uitgangspunt is natuurlijk dat dit eenzelfde persoon is, en de biologische werkelijkheid gelijk is aan de juridische situatie.

Indien je niet gehuwd bent of een geregistreerd partnerschap bent aangegaan met de moeder van het kind kun je naar de gemeente waar het kind geboren is voor de erkenning. De moeder zal daarvoor haar toestemming moeten verlenen. Wanneer de moeder fysiek niet mee kan/gaat naar de gemeente, is haar schriftelijke toestemming vereist. Mocht zij die niet willen verlenen, dan kan je als vader de rechter (via een advocaat) verzoeken om vervangende toestemming te verlenen voor de erkenning. Dit verzoek wordt alleen afgewezen als ten gevolge van de erkenning de belangen van het kind of die van de moeder geschaad zouden worden als de toestemming zou worden verleend. Van schade aan de belangen van het kind kan slechts sprake zijn indien er ten gevolge van de erkenning reële risico’s zijn dat het kind wordt belemmerd in zijn of haar ontwikkeling.

Erkenning is alleen mogelijk als het kind nog geen twee ouders heeft. Indien de moeder inmiddels al een andere derde (bijv. nieuwe partner) het kind heeft laten erkennen is erkenning door de ‘juiste persoon’ derhalve niet zomaar meer mogelijk. Er kunnen tenslotte maar twee personen juridisch ouder zijn van een kind. Wanneer iemand het kind heeft erkend die niet de biologische vader is, kan om vernietiging van deze erkenning worden verzocht bij de rechtbank. Dit kan door de moeder van het kind, het betreffende meerderjarige kind of de niet-biologische vader (de erkenner) van het kind. Er moet dan zijn voldaan aan een drietal voorwaarden:

  • de erkenner is niet de biologische vader van het kind, en;
  • de moeder is niet eerlijk geweest over de verwekker van het kind, of;
  • de erkenning heeft onder dwang plaatsgevonden.

De biologische vader heeft in beginsel geen zelfstandige rechtsingang om een verzoek in te dienen tot vernietiging van de erkenning. Uit de rechtspraak blijkt echter dat de biologische vader de, door een niet-biologische vader met toestemming van de moeder, verrichte erkenning in sommige gevallen toch ongedaan kan maken. Dit kan wanneer de moeder toestemming tot erkenning heeft gegeven voor de erkenning door de niet-biologische vader, met als oogmerk de belangen van de biologische vader te schaden. Je kunt dan denken aan de situatie dat moeder, nadat de biologische vader heeft laten weten het kind te willen erkennen, plotseling haar nieuwe partner of een vage kennis tot erkenning heeft laten overgaan.

Als deze situatie niet aan de orde is kan je als vader ook nog vragen om een bijzondere curator te laten benoemen die namens en in het belang van het kind mogelijk bereid is om een verzoek tot vernietiging van de erkenning bij de rechtbank in te dienen. De minderjarige heeft immers wel een rechtsingang.

Mocht je een vraag hebben over erkenning en/of de vernietiging van een erkenning van het vaderschap neem dan gerust contact op met een van onze advocaten via 072-2100161.

Het kan ook zo zijn dat je het gevoel hebt dat jouw situatie niet aansluit bij deze informatie. Dat kan…, iedere situatie is tenslotte anders en mogelijk zijn er andere alternatieven / mogelijkheden voor jou. Het is dus altijd de moeite waard om met ons te bellen.